Malezya Müzik ve Dans
Büyüleyici Deneyimlerin Egzotik Bir Birlikteliği
Malezya’nın çok kültürlü ve çok ırklı mirası, büyük çeşitlilik içeren müzik ve dans biçimlerinden açıkça görülebilmektedir. Yerli Malaylar olan Orang Asli ve Sabah ve Sarawak’taki değişik etnik grupların dansları gerçekten egzotik ve büyüleyicidir. Çinliler, Portekizliler ve Hintliler Malezya’ya yerleştiğinde, memleketlerinden getirdikleri geleneksel danslar Malezya’nın kültür mirasının bir parçası haline gelmiştir.
Müzik
Orkestra
Malezya’nın iki geleneksel orkestrası bulunmaktadır: Gamelan ve nobat. Aslen Endonezya’dan gelen gamelan, gonglar ve yaylı enstrümanlar kullanarak göksel oynak melodiler çalar. Nobat, serunai ve nafiriwind enstrümanlarıyla saray için resmi müzikler çalan kraliyet orkestrasıdır.
Rebana Ubi
Antik Malay krallıkları zamanında dev rebana ubi davullarının yankılanan ritmik tempoları tehlike uyarısından düğün davetine kadar çeşitli amaçlarla kullanılmaktaydı. Daha sonra çeşitli sosyal performanslarda müzik enstrümanları olarak kullanılmaya başlandılar.
Kompang
En popüler Malay enstrümanı olduğu iddia edilen kompangi’ler Ulusal Gün geçit törenleri, resmi olaylar ve düğünler gibi çeşitli sosyal etkinliklerde kullanılmaktadır. Tefe benzeyen ancak metal diskleri olmayan bu el vurmalı çalgısı, genellikle üst üste binen ritim katmanlarının kullanımıyla çeşitli ritmik örgülerin oluşturulduğu büyük orkestralarda çalınır.
Gambus
Malezya’ya İranlı ve Orta Doğulu tüccarlarca getirilen gambus ya da Arap udu Malay halk müziğinde çeşitli stillerde, özellikle Gazel müziğinde ana enstrüman olarak çalınır. Değişik tahtaların birleştirilmesiyle dikkatle yapılan bu enstrüman harpsikordunkine benzer yumuşak bir tona sahiptir.
Sape
Sape Orang Ulu halkının veya Sarawak’taki nehir halkının geleneksel flütüdür. Renkli motifler içeren bir tahta oymacılığı harikası olan sape, bir tahtanın içinin boşaltılmasıyla yapılır. Eskiden yalnızca uzun evlerdeki iyileştirme törenlerinde çalınırken, giderek sosyal eğlencelerde kullanılan bir enstrüman haline gelmiştir. Tipik olarak tematik müziği Ngajat ve Datun Julud gibi danslara eşlik etmekte kullanılır.
Dans
Malay Mak Yong
Kökeni Güney Tayland’daki Patani olan Mak Yong, erkekler savaştayken kraliyet ailesinin kadın bireyleri olan kraliçeler ve prensesleri eğlendirmek için tasarlanmıştır. Romantik drama, dans ve opera tarzı şarkı söylemeyi içeren bu gösterilerde Malay krallıklarının altın çağı büyüleyici performanslarla dramatize edilir.
Kuda Kepang
Kuda Kepang, Javalı göçmenlerce Johor eyaletine getirilen geleneksel bir danstır. Kutsal İslam savaşlarındaki zaferleri dramatize eden dansçılar maket atların üzerinde durup genellikle davullar, “gongsand anglung’lar” tarafından çalınan hipnotize edici ritimlerle dans ederler.
Zapin
Malezya’nın geleneksel dansında İslam’ın etkisi en fazla belki de Johor eyaletinde popüler bir dans olan Zapin'de görülmektedir. Orta Doğu’dan gelen Müslüman misyonerlerce getirilen dansın orijinali İslam medeniyetinin tarihiyle ilgili bilgiyi yayma amacı taşıyan ilahiler eşliğinde icra edilir.
Joget
Hızlı bir tempo eşliğinden hareketli bir dans olan bu dans Malezya’nın en popüler geleneksel dansıdır. Eğlenceli bir şekilde yapılan zarif hareketlerin çiftler tarafından icra edildiği Joget’in kökeni, Portekiz folk danslarıdır ve Melaka’ya baharat ticareti zamanında gelmiştir.
Tarian Lilin
Mum Dansı olarak da bilinen bu dans küçük tabaklarda mumları dengede tutan kadınlar tarafından yapılır.
Silat
En eski Malay geleneklerinden birisi ve ölümcül bir dövüş sporu olan Silat ayrıca dans edilebilen bir sanat biçimidir. Süslü vücut hareketleri ile Silat performansı göz kamaştırıcı ve şaşırtıcıdır.
Çin Aslan Dansı
Genellik Çin Yeni Yılı festivalinde icra edilen Aslan Dansı enerjik ve eğlendiricidir. Efsaneye göre antik zamanlarda Çin’de korku saçan ve Yeni Yılda insanları yiyen mitolojik bir yaratık olan Nian'ı durdurabilen tek hayvan aslandı. Genellikle mükemmel bir koordinasyon, zarafet ve çelik gibi sinirler gerektiren bu dans her zaman Çin davulu tagu ve büyük zillerin eşliğinde icra edilmektedir.
Ejderha Dansı
Ejderha, Çin kültüründe doğaüstü güçleri, iyiliği, bereketi, uyanıklığı ve asaleti temsil eden efsanevi bir yaratıktır. Genelde Çin Yeni Yılında icra edilen bu Ejderha Dansının gelecek yıl için iyi şans ve refah getireceğine inanılır. Genellikle 60'tan fazla kişi içeren bir grup gerektiren bu fantastik performans mükemmel koordinasyon, beceri ve zarafetin baş döndürücü bir icrasıdır.
Hint Bharata Natyam’ı
Bu klasik Hint dansı şiirin hareketli halidir. Antik Hint destanlarına dayalı olan bu yüksek yoğunluklu ve dramatik dans biçimi 100’ün üzerinde dans adımı ve jesti içerir. Çocuklar ustalaşmak için pek çok yılın gerektiği bu dansı öğrenmeye beş yaşlarında başlar.
Bhangra
Bhangra, Sikh halkının hareketli bir folk müziği ve dansıdır. Özünde bir hasat dansı olmakla birlikte, günümüzde düğünler ve Yeni Yıl eğlenceleri gibi pek çok sosyal kutlamanın bir parçası haline gelmiştir. Tipik olarak, çift taraflı bir davul olan dhol’un ağır ritimleriyle icra edilen bhangra romantik temaları şarkılar ve danslarla işlemektedir.
Sabah ve Sarawak Ngajat’ı
Savaşçı Dansı, Sarawak'ın Iban halkının geleneksel bir dansıdır. Bu dans genellikle Gawai Kenyalang veya 'Hornbill Festivali' esnasında icra edilir. Anlatılanlara göre Sarawak kelle avcılarının en korku verenleri, kabilenin muzaffer savaşçıları geleneksel olarak bu gösterişli festivalde kutlanırdı. Gösterişli bir başlık takan ve uzun süslü bir kalkan taşıyan erkek savaşçı dansçı bu göz kamaştırıcı dans süresince dramatik sıçrayışlar yapar.
Datun Julud
Hoornbill Dansı, Sarawak'ın Kenyah kadınlarının geleneksel bir dansıdır. Nyik Selong isimli Kenyah prensi tarafından mutluluk ve minnettarlığı sembolize etmesi için tasarlanan bu dans bir zamanlar kelle avı seferlerinden dönen savaşçıları karşılamak için yapılan kutlamalarda veya pirinç hasadının sonunda her yıl yapılan eğlencelerde icra edilirdi. Sape ile çalınan müzik eşliğinde tek bir kadın dansçı tarafından icra edilen bu dansta hornbill kuşunun tüylerinden yapılan güzel yelpazeler bu kutsal kuşun kanatlarını temsil etmesi için kullanılır.
Sumazau
Sumazau, Sabah’ın Kadazan halkının geleneksel bir dansıdır. Genellikle dini seremonilerde veya sosyal olaylarda icra edilen bu dans geleneksel olarak çentik hasatlarının iyi olması için ruhları onurlandırmak, kötü ruhları kovmak ve hastalıkları iyileştirmek için icra edilmektedir. Erkek ve kadın dansçılar bu hipnotize edici dansta kuşları ve uçmayı taklit eden yumuşak ve yavaş hareketler sergiler.
Bambu Dansı
Bir diğer çok popüler ve eğlendirici dans da Bambu Dansıdır. İki uzun bambu çubuğu yerin üzerinde yatay olarak bilek hizasında tutulur. Yüksek tempolu bir davul ritmi oluşturacak şekilde birbirlerine vurulurlar. Mükemmel bir çeviklik gerektiren bu dansta dansçılar ayakları yakalanmadan çubukların üzerinden veya arasına sıçramalıdır.
Orang Asli
Malezya Yarımadasındaki Orang Asli’ni geleneksel danslarının kökeni ruhani inanışlarına dayanmaktadır. Danslar genel olarak cadı doktorlar tarafından ruh dünyasıyla iletişim kurmak amacıyla kullanılır. Bu danslar arasında Mahmeri kabilesinin Genggulang dansı, Jah-Hut kabilesinin Berjerom dansı ve Semai ve Temiar kabilelerinin Sewang dansı bulunmaktadır.
Melaka Farapeira’nın Portekizlileri
Farapeira, geleneksel Portekiz kostümleri giymiş çiftlerin gitarlar ve tefler eşliğinde icra ettikleri eğlenceli bir danstır.
Branyo
Daha çok yaşlı Portekizlilerin sevdiği Branyo, Farapeira’ya kıyasla daha ağırbaşlı bir danstır. Kovboya kostümüne benzer kostümler giyen erkek dansçılar ve batik sarong’lara sahip geleneksel baju kebaya’lar giymiş kadın dansçılar davul ve kemanların sabit ritmiyle dans ederler.
